Ἀγαπημένη συνήθεια τῶν καλλιτεχνῶν εἶναι οἱ προσωποποιήσεις. Ὑπάρξεις μὴ ἀνθρώπινες, ἀντικείμενα ἢ φαινόμενα, ἀποδίδονται ἀπὸ τὸν δημιουργὸ (εἰκαστικό, λογοτέχνη κ. ἄ.) μὲ ἀνθρώπινες ἰδιότητες, ποὺ κανονικὰ στεροῦνται.
Προσωποποίηση ἢ ἀνθρωπομορφισμὸ στὴν βυζαντινὴ εἰκονογραφία συναντᾶμε πολὺ συχνά, ὑπὸ τὴν ἐπίδραση τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς τέχνης. Ἔτσι, γεωγραφικὰ στοιχεῖα, φυσικὰ φαινόμενα ἀλλὰ καὶ ἀφηρημένες ἔννοιες, ὅπως: ὁ ὠκεανὸς καὶ ἡ θάλασσα, οἱ ποταμοί, ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη, οἱ ἐποχὲς τοῦ ἔτους, ἡ ἡμέρα καὶ ἡ νύχτα, ὁ ᾎδης, ὁ κόσμος, ἡ σοφία, ἡ προφητεία, ἡ μετάνοια, ζωγραφίζονται μὲ ἀνθρώπινη μορφή.
Σὲ ἔμπνευση καὶ ποσότητα ὑπερτεροῦν οἱ συνθέσεις μὲ προσωποποιήσεις μέχρι καὶ τὸν 11ο αἰ., ἀργότερα λιγοστεύουν καὶ περιορίζονται σὲ παραστάσεις μὲ σταθεροὺς τύπους, κυρίως τοῦ Δωδεκαόρτου, πάντως σὲ κάθε ἐποχὴ τῆς εἰκονογραφίας, ἀκόμα καὶ μεταβυζαντινά, ἐξακολουθοῦν νὰ χρησιμοποιοῦνται.
Σχολιάστε